Endurbótaáætlanir og tímanleg inngrip

Tilskipun 2014/59/ESB um endurbætur og skilameðferð fjármálafyrirtækja (e. Bank Recovery and Resolution Directive), sem oftast er nefnd BRRD, tók gildi innan Evrópusambandsins 1. janúar 2015. Árið 2020 voru gerðar breytingar á BRRD með tilskipun (ESB) 2019/879, eða BRRD II.

BRRD var innleidd hér á landi í tveimur hlutum:

• Sá hluti sem snýr að fjármálaeftirlitinu var aðallega innleiddur í lög nr. 161/2002 um fjármálafyrirtæki með breytingarlögum nr. 54/2018.
• Sá hluti sem snýr að skilavaldi og úrræðum þess var innleiddur með lögum nr. 70/2020 um skilameðferð lánastofnana og verðbréfafyrirtækja.

Nánari upplýsingar um skilavald Seðlabanka Íslands.

BRRD fjallar í megindráttum um:

• Áætlun um endurbætur (e. recovery plan) sem fjármálafyrirtæki, þ.e. lánastofnanir og verðbréfafyrirtæki, þurfa að hafa tilbúna og virkja ef álag skapast í starfsemi þeirra.
• Tímanleg inngrip (e. early intervention) eftirlitsstofnana vegna starfsemi fjármálafyrirtækja og skilameðferð (e. resolution) ef nauðsynlegt er talið að eftirlitsstofnanir taki yfir eða grípi inn í starfsemi fjármálafyrirtækja.

Meginatriði varðandi þann hluta sem snýr að fjármálaeftirlitinu eru þessi:

Endurbótaáætlanir

Fjármálafyrirtæki þurfa að vera með tilbúnar endurbótaáætlanir um það hvernig bregðast skuli við mögulegum áföllum eða álagi, sbr. IX. kafla A laga um fjármálafyrirtæki. Endurbótaáætlun er á ábyrgð stjórnar fjármálafyrirtækis en hún er yfirfarin af fjármálaeftirliti Seðlabankans sem getur farið fram á úrbætur telji það tilefni til.

Mikilvægt er að fjármálafyrirtæki geri endurbótaáætlanir í samræmi við kröfur í lögum um fjármálafyrirtæki og stjórnvaldsfyrirmælum sem sett eru á grundvelli þeirra og þeim tæknilegu stöðlum og viðmiðunarreglum sem gilda um endurbótaáætlanir og taldar eru upp hér að neðan:

• Reglugerð nr. 780/2021 um upplýsingar í endurbótaáætlunum, upplýsingaöflun vegna skilaáætlana og mat á skilabærni lánastofnana og verðbréfafyrirtækja

• Framseld reglugerð (ESB) 2016/1075  sem innleidd er með reglum nr. 800/2024

• Viðmiðunarreglur um sviðsmyndir í endurbótaáætlunum (e. recovery plan scenarios)

• Viðmiðunarreglur um vísa í endurbótaáætlunum (e. recovery plan indicators)
• Viðmiðunarreglur um heildargetu til endurbóta við gerð endurbótaáætlana (e. overall recovery capacity)
  
• Tilmæli um umfang aðila í endurbótaáætlun samstæðu (e. group recovery plan)

Hafi rekstrarerfiðleikar fjármálafyrirtækis ekki í för með sér verulega neikvæð áhrif á fjármálakerfið, önnur fjármálafyrirtæki eða hagkerfið er gert ráð fyrir að því sé heimilt að skila einfaldri endurbótaáætlun, sbr. 82. gr. e laga um fjármálafyrirtæki. Mat á því hvort þetta eigi við er í höndum fjármálaeftirlitsins. Við matið er stuðst við evrópsk viðmið samkvæmt afleiddri reglugerð um einfaldar endurbótaáætlanir og skilaáætlanir.

• Leiðbeinandi tilmæli nr. 1/2024 um innihald einfaldra endurbótaáætlana
• Framseld reglugerð (ESB) 2019/348 sem innleidd er með reglum nr. 800/2024

Tímanleg inngrip o.fl.

Hafi orðið áfall eða hættuástand skapast og fjármálafyrirtæki hefur þegar virkjað eða verið gert skylt að virkja endurbótaáætlun sína að hluta eða öllu leyti getur fjármálaeftirlitið gripið til ýmissa aðgerða sem ætlað er að koma í veg fyrir álag á fjármálakerfið. Fjármálaeftirlitið hefur heimild til að grípa tímanlega inn í rekstur fjármálafyrirtækis í erfiðleikum og tryggja áframhald á mikilvægri starfsemi þess, sbr. 107. gr. c - 107. gr. e laga um fjármálafyrirtæki. Takist það ekki ákvarðar Seðlabankinn hvort fyrirtæki sé á fallanda fæti, sbr. 34. gr. laga um skilameðferð, sem er undanfari skilameðferðar.

• Viðmiðunarreglur um kveikjuatburði tímanlegra inngripa (e. triggers for use of early intervention measures)
• Viðmiðunarreglur um túlkun á ólíkum aðstæðum þegar fyrirtæki telst á fallanda fæti (e interpretation of the different circumstances when an institution shall be considered as failing or likely to fail)
• Viðmiðunarreglur um tegundir álagsprófa, skoðana eða æfinga sem leitt geta til opinbers fjárstuðnings (e. types of tests, reviews or exercises that may lead to support measures)

Fjárstuðningur innan samstæðu

Fjármálafyrirtækjum og öðrum félögum innan samstæðu er heimilt að gera sérstakan samning um fjárstuðning innan samstæðu, sbr. 109. gr. o - 109. gr. t laga um fjármálafyrirtæki. Frekari upplýsingar er varða fjárstuðning innan samstæðu:

• Framkvæmdarreglugerð (ESB) 2016/911 sem innleidd er með reglum nr. 376/2021
• Viðmiðunarreglur um fjárstuðning innan samstæðu (e. conditions for group financial support)